Tatrzański Park Narodowy został założony w 1955 roku, jednak jego historia sięga znacznie dalej, do czasów kiedy Zakopane stało się znanym punktem przemysłowym, a później uzdrowiskowym. Jest to teren objęty specjalną ochroną, ale udostępniany do odwiedzania dla turystów. Choć każdy uczy się w szkole, co wolno, a czego nie wolno w takich miejscach, zaś przy wejściach na szlaki stoją specjalne tablice informacyjne, co jakiś czas warto sobie przypomnieć o tym, jakie zasady obowiązują na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego i parków tego typu w ogóle.
Warto uświadomić sobie, że zakazy czy nakazy stosowane na takich terenach nie są ustalane po to, by uprzykrzyć życie turyście, który przecież płaci za wstęp do parku. Tego typu rezerwaty są na terenie Europy unikalnym zjawiskiem, a w Polsce mają 80-letnią tradycję i mają na celu zachować je jako enklawy naturalnego porządku przyrody. Jednocześnie zasady te mają też na celu zachowanie względnego bezpieczeństwa wśród turystów.
Człowiek w takich terenach oznacza zawsze jedno – szkodę i zniszczenie. Niszczenie runa leśnego, deptanie roślin, niepokojenie zwierząt – to wszystko zaburza ekosystem. Stąd też większość parków ma wydzielone obszary dostępne dla turystów, podczas gdy reszta terenów jest wyłączona z możliwości zwiedzania.
Wkraczając na teren Tatrzańskiego Parku Narodowego najlepiej traktować siebie jako gości w czyimś domu. Jedyną różnicą jest to, że w czyimś domu za naganne zachowanie będzie nam po prostu wstyd, zaś w parku może nam być wstyd i do tego zostaniemy ukarani mandatem.
O czym pamiętać na szlaku w TPN?
Istnieje kilka takich zasad, o których niekiedy się zapomina, a które funkcjonują też w na co dzień w „normalnym” życiu. Jedną z nich jest prawostronny ruch na szlakach. Wszelkie wycieczki zorganizowanych grup młodzieży powinny być prowadzone przez przewodnika górskiego z odpowiednimi uprawnieniami.
W zależności od pory roku, niektóre szlaki bądź fragmenty TPN mogą zostać zamknięte ze względu na wysokie ryzyko niebezpiecznych sytuacji. I tak od 31 października do 25 kwietnia nie można zwiedzać Jaskini Mroźnej. Od 1 grudnia do 15 maja wyłączone z ruchu turystycznego są trzy odcinki:
- Przełęcz w Grzybowcu – Wyźnia Kondracka Przełęcz;
- Dolina Tomanowa – Chuda Przełaczka;
- Dolina Pięciu Stawów Polskich – Swistówka Roztocka –Morskie Oko.
Poza tym warto pamiętać, że wszystkie szlaki (zarówno piesze, jak i rowerowe czy narciarskie) w okresie od 1 marca do 30 listopada są nieczynne przez całą noc. Dzieje się tak z prostej przyczyny, o której można zapomnieć mieszkając w mieście – otóż szlaki nie są oświetlane. Nocne ciemności mogą zmylić turystę, nawet jeśli ten jest wyposażony w latarkę i najlepszy sprzęt survivalowy. A stąd już tylko krok do interwencji TOPR.
Poza tym warto wykazać odrobinę dobrej woli i pamiętać o pozostałych prostych zasadach. Nie wędrujemy po nieoznakowanych ścieżkach. Trzymając się wyznaczonych szlaków turystycznych na pewno się nie zgubimy, a będziemy mieli okazję zobaczyć najpiękniejsze części Parku. Wędrówka po górach najlepiej „smakuje” w ciszy. Docenią to także zwierzęta mieszkające w pobliżu szlaków.
W telewizji czasem widzimy romantyczne scenki, kiedy to piechurzy rozbijają namioty w górach i bladym świtem wstają, by obejrzeć panoramę gór. W Tatrzańskim Parku Narodowym nie zrealizujemy tego planu. Biwakowanie jest zabronione, jednak równie romantyczne może być śniadanie w jednym z wielu schronisk w Tatrach.
Na terenie Parku nie ma pojemników na odpady. Śmieci mogą stanowić zagrożenie dla zwierząt szukających pożywienia, dlatego wszystkie odpady należy zabrać ze sobą i wyrzucić albo w koszach w schroniskach, albo w domu, pensjonacie czy hotelu.
Niestety wciąż trzeba przypominać o nie niszczeniu elementów infrastruktury szlaków. Uszkodzone tabliczki informacyjne, łańcuchy, balustrady czy schody lub kładki mogą okazać się śmiertelnie niebezpieczne dla innych turystów.
Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego nie wolno także rozpalać ognisk, a nawet palić papierosów. Otwartego ognia można używać tylko w specjalnie oznakowanych miejscach. Nie należy też ignorować zakazu wchodzenia do zbiorników wodnych. Jasne – po wyczerpującej wędrówce w pełnym słońcu nie marzy się nic innego, jak tylko wskoczyć do stawu. Należy pamiętać, że są to źródła wody pitnej dla schronisk, a także dom dla rzadkich gatunków zwierząt. Nie można w tej wodzie nawet opłukać brudnych naczyń.
Kusząco wyglądające owoce lub piękne czy nietypowe rośliny również są objęte ochroną lub mogą okazać się trujące dla człowieka. Nie zbieramy owoców i nie zrywamy roślin.
Zwierzęta na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego
O nich należy pamiętać w szczególności. To nie jest tak, że Park to tylko drzewa, szlaki i ściółka leśna czy potok co jakiś kawałek. W lasach żyją zwierzęta, które mogą okazać się dla człowieka groźne, zwłaszcza gdy ten wtargnie na ich teren. Nie jest rzadkością spotkanie dzikiego zwierzęcia na swojej drodze. W takiej sytuacji nie zostajemy ani nie podchodzimy bliżej, żeby zrobić zdjęcie, tylko staramy się w miarę spokojnie oddalić.
Nie należy dokarmiać zwierząt. Nie oznacza to, że to takie znowu proste, żeby nakarmić niedźwiedzia czy lisa, ale dotyczy to również po części zostawiania odpadków czy nawet nie dokończonych kanapek. Zwierzęta przyzwyczajają się do łatwego zdobywania pokarmu i tracą naturalny lęk przed człowiekiem. Mogą stać się nachalne i agresywne próbując w przyszłości „wyżebrać” coś od turystów.
Nawet najlepszy z „dobrych piesków” nie powinien przebywać na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Ponownie – nie jest to zakaz mający na celu dyskryminowanie psiaków i ich opiekunów. Nawet pies prowadzony na smyczy, niezałatwiający potrzeb fizjologicznych i niehałasujący zostanie zarejestrowany przez czułe zmysły zwierząt mieszkających na terenie parku. Jest to szczególnie niebezpieczne w czasie narodzin młodych, których matki mogą atakować turystów, by je bronić.
Wszystkie te zasady, nakazy i zakazy czy ograniczenia w rzeczywistości nie są trudne do zrealizowania. Wystarczy odrobina dobrej woli i poczucie, że wkraczamy do domu fauny i flory, zaś sami jesteśmy tylko gośćmi mogącymi podziwiać, ale za bardzo się nie rozgaszczać.
Zobacz również:
